Adres
İngiltere'de "Sole Trader" Olarak Vergi Beyannamesi (Self Assessment): Gider Olarak Neleri Gösterebilirsiniz?
İngiltere'de serbest çalışan (sole trader) olarak faaliyet göstermek, büyük bir özgürlük ve esneklik sunar. Ancak bu özgürlük, kendi vergilerinizi doğru bir şekilde yönetme sorumluluğunu da beraberinde getirir. Self Assessment sistemi üzerinden yapılan vergi beyannamesi, birçok girişimci için karmaşık görünebilir. Özellikle vergi yükünü yasal olarak azaltmanın en etkili yolu olan "izin verilen giderler" (allowable expenses) konusunu anlamak, finansal sağlığınız için kritik öneme sahiptir.Bu rehber, İngiltere'deki Türk "sole trader"lar için vergi beyannamesi hazırlama sürecini basitleştirmeyi amaçlamaktadır. Hangi harcamaları gider olarak gösterebileceğinizi ve HMRC kuralları çerçevesinde vergi indirimi avantajından nasıl yararlanabileceğinizi adım adım inceleyeceğiz.
Self Assessment ve "Allowable Expenses" Tam Olarak Nedir?
Self Assessment, HMRC'nin (Birleşik Krallık Gelir ve Gümrük İdaresi) serbest meslek kazancı gibi ek gelirleri olan bireylerin vergi beyanlarını yapmaları için kullandığı sistemdir. Bu sistemde, toplam gelirinizi ve işle ilgili giderlerinizi beyan edersiniz.
Allowable expenses, işinizi yürütmek için yaptığınız ve vergilendirilebilir karınızı düşürmenizi sağlayan harcamalardır. HMRC'nin temel kuralı basittir: Bir giderin kabul edilebilmesi için "tamamen ve yalnızca" iş amaçlı yapılmış olması gerekir. Bu giderleri gelirden düştüğünüzde, daha az kar üzerinden vergi ödersiniz. Resmi bilgilere her zaman GOV.UK web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Sole Trader Olarak Gösterebileceğiniz Temel Gider Kalemleri
İşletmenizin karını doğru bir şekilde hesaplamak ve gereksiz vergi ödemekten kaçınmak için aşağıdaki gider kalemlerini dikkatle takip etmelisiniz.
Ofis ve Evden Çalışma (Home Office) Giderleri
Eğer işinizi evden yürütüyorsanız, ev masraflarınızın bir kısmını gider olarak gösterebilirsiniz. Bu, home office giderleriolarak bilinir ve oldukça yaygın bir uygulamadır.
Kira ve Mortgage Faizi: Evinizin iş için kullandığınız bölümünün oranına göre kiranızın veya mortgage faizinizin bir kısmını düşebilirsiniz.
Faturalar: Elektrik, gaz, su ve belediye vergisi (Council Tax) gibi faturaların iş kullanımıyla orantılı bir bölümü.
İletişim: İşletmeniz için kullandığınız telefon ve internet faturalarının tamamı veya belirli bir yüzdesi.
Ekipman: Bilgisayar, yazıcı, ofis mobilyası gibi demirbaşlar.
Kırtasiye: Kalem, kağıt, zarf gibi ofis sarf malzemeleri.
Evden çalışma giderlerini hesaplarken "basitleştirilmiş" (simplified expenses) yöntemini de kullanabilirsiniz. Bu, ayda çalıştığınız saat sayısına göre sabit bir tutarı gider olarak göstermenizi sağlar.
Yasal ve Finansal Maliyetler
İşletmenizin yasal ve finansal yönetimi için yaptığınız harcamalar da vergi indirimi kapsamındadır.
Muhasebeci Ücretleri: Vergi beyannamesi hazırlama veya danışmanlık için ödediğiniz ücretler.
Hukuki Danışmanlık: İşletmenizle ilgili hukuki destek için yaptığınız ödemeler. Bu konuda Legatus Legal gibi uzman firmalardan destek alabilirsiniz.
Mesleki Sigortalar: Mesleki sorumluluk (professional indemnity) veya kamu sorumluluk (public liability) sigortaları.
Banka Masrafları: İşletme banka hesabınız için ödediğiniz aylık veya yıllık ücretler. Ayrı bir hesap kullanmak, iş ve kişisel harcamaları ayırmanızı kolaylaştırır. İngiltere'de banka hesabı açmak ile ilgili daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Seyahat ve Ulaşım Masrafları (İş Seyahati)
İşiniz gereği yaptığınız seyahatler, önemli bir gider kalemi olabilir. İş seyahati masrafları olarak şunları gösterebilirsiniz:
Yakıt ve Araç Giderleri: Kendi aracınızı iş için kullanıyorsanız, HMRC'nin belirlediği mil başına (mileage) oranları kullanarak gider gösterebilirsiniz.
Toplu Taşıma: Müşteri toplantıları veya iş etkinlikleri için kullandığınız tren, otobüs, uçak biletleri.
Konaklama: İş amacıyla şehir dışında kalmanız gerektiğinde otel masrafları.
Diğer Ücretler: Otopark, otoban veya köprü geçiş ücretleri.
Unutmayın, ev ile ofis arasındaki rutin seyahatler genellikle gider olarak kabul edilmez. Ayrıca, Türk ehliyetinin İngiltere'de geçerliliği hakkında bilgi sahibi olmanız, araç kullanımı planlıyorsanız önemlidir.
Pazarlama ve Abonelik Giderleri
İşletmenizi tanıtmak ve büyütmek için yaptığınız harcamalar da vergiden düşülebilir.
Web sitesi hosting, domain ve yazılım ücretleri.
Google veya sosyal medya platformlarında verdiğiniz reklamlar.
Kartvizit, broşür gibi basılı tanıtım materyalleri.
Sektörünüzle ilgili profesyonel dergi ve online yayın abonelikleri.
Giderlerinizi Nasıl Belgelemeli ve Kayıt Altına Almalısınız?
İngiltere'de gider gösterme sürecinin en önemli adımı, düzenli ve doğru kayıt tutmaktır. HMRC, denetim durumunda bu kayıtları görmek isteyebilir.
Tüm Faturaları Saklayın: Yaptığınız her iş harcamasının faturasını, makbuzunu veya banka ekstresini dijital ya da fiziksel olarak saklayın.
Ayrı Bir Banka Hesabı Kullanın: Kişisel harcamalarınızla iş harcamalarınızı karıştırmamak için mutlaka ayrı bir işletme hesabı edinin.
Kayıt Tutma Programları: QuickBooks, Xero gibi muhasebe yazılımları kullanarak gelir ve giderlerinizi düzenli olarak takip edin.
Kayıtları Saklama Süresi: Self Assessment beyannamenizi gönderdikten sonra kayıtlarınızı en az 5 yıl boyunca saklamanız gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Yiyecek ve içecek masraflarını gider gösterebilir miyim?
Genellikle hayır. Ancak iş amacıyla bir gece dışarıda konaklamanız gereken bir seyahatteyseniz, makul yiyecek ve içecek masrafları gider sayılabilir.
Giyim masrafları gider sayılır mı?
Yalnızca işinize özel bir üniforma, logo içeren giysiler veya koruyucu ekipmanlar (baret, çelik burunlu bot vb.) gider olarak kabul edilir. Günlük giyim veya takım elbiseler sayılmaz.
Self Assessment beyannamesi için son tarih ne zaman?
Online beyanname için son tarih, vergi yılını takip eden yılın 31 Ocak günüdür.
Profesyonel Destek Almanın Önemi
Sole trader vergi sistemi ve HMRC kuralları ilk bakışta göz korkutucu olabilir. Hata yapmak, hem zaman kaybına hem de olası cezalara yol açabilir. Bu nedenle, vergi beyannamenizi hazırlarken bir muhasebeciden veya vergi danışmanından destek almak, uzun vadede en akıllıca yatırımdır. Uzmanlar, tüm yasal indirimlerden yararlanmanızı sağlar ve süreci sizin için stressiz hale getirir.
Daha fazla bilgi ve güncel makaleler için Legatus Legal Blog sayfasını takip edebilir, özellikle Self Assessment Vergi Rehberi yazımızı inceleyebilirsiniz.